شرح غزل 7 حافظ

صوفي بيا که آينه صافيست جام را

تا بنگري صفاي مي لعل فام را

راز درون پرده ز رندان مست پرس

کاين حال نيست زاهد عالي مقام را

عنقا شکار کس نشود دام بازچين

کان جا هميشه باد به دست است دام را

در بزم دور يک دو قدح درکش و برو

يعني طمع مدار وصال دوام را

اي دل شباب رفت و نچيدي گلي ز عيش

پيرانه سر مکن هنري ننگ و نام را

در عيش نقد کوش که چون آبخور نماند

آدم بهشت روضه دارالسلام را

ما را بر آستان تو بس حق خدمت است

اي خواجه بازبين به ترحم غلام را

حافظ مريد جام مي است اي صبا برو

صوفي يعني پشمينه پوش ، آنها به قول خود اهل زهد و تقوا هستند ولي غالبا مردماني رياکارند .حافظ به آنها مي گويد اي رياکاران به جام شراب نگاه کنيد که پاک است با اين کار ميخواهد تحولي در رياکاران ايجاد شود تا با صفاي جام شراب ريا را کنار بگذارند و مردم را فريب ندهند . به آنها مي گويد صدق و صفا داشته باشيد بدانيد که گناه ريا از مي خوارگي بيشتر است . حافظ مستي شراب را مانند شمشيري بر سر تزويرکنندگان مي زند . شراب زلال است ولي رياکار آلوده است . رياکار بايد از شراب خجالت بکشد و حيا کند . اسرار عالم را بايد از انسانهاي با خدا پرسيد کسي که بي خويش است و دلباخته ي خداست . بهترين حال انسان معرفت الله است . راه سلوک مست شدن در درگاه الهي است . انسان با ريا به جايي نمي رسد . انسان بايد تهي دست شود و حب دنيا را کنار بگذارد تا مورد توجه خاصخداوند قرار گيرد و خدا او را مست مي کند . از دنيا به اندازه نياز گذران بايد برداشت کرد و زيادي آن طمع است و انسان را از وصال حق دور مي کند . وصال دوام يعني زندگي خود را صرف معشوق که خداوند است بايد کرد . دنيا مانند سايه است که آخرت حقيقت آن است پس انسان بايد از سايه بگذرد و به آخرت قانع شود . احوال انسان مانند برق مي گذرد پس انسان بايد از غفلت خداوند پرهيز کند و حال را از دست ندهد و هميشه خود را در حضور حق بداند . طمع در وصال خداوند زيباست و انسان هميشه خودش را در فناي الهي و درگاه معبود قرار دهد . ذکر خداوند بايد در قلب و زبان و عمل انسان نمايان باشد . جواني را به دوران غفلت و جاهلي تعبير مي کند که دوران ننگ انسان است . پير به انسان عاقل گفته مي شود کسي که از زندگي بهره برده و به وصال معشوق رسيده است . البته اينها به سن و سال ربطي ندارد شايد کسي در سن کم پيرخرابات باشد .همواره بايد رضايت خداوند را مد نظر کارهاي خود قرار دهيم هر گونه لغزش انسان باعث دور شدن از معشوق ميشود . بهشت و آرامش انسان در کنار معشوق است . هر انساني يک ظرفيت وجودي دارد با نزديک شدن به معشوق به ظرفيتش اضافه ميشود و رشد ميکند . هر کسي به اندازه توان خودش در راه خدا بايد تلاش کند . براي نزديکي به خداوند بايد دنيا را از خود دور کرد .